โดยปกติแล้ว ตึก อาคาร สำนักงานต่าง ๆ ที่เป็นแหล่งชุมนุมของผู้คนจำนวนมากที่มาอยู่ร่วมกันต้องมีการตระเตรียมความปลอดภัยไว้ให้พร้อมในระดับหนึ่ง เผื่อว่าจะมีเหตุการณ์อันไม่คาดฝันเกิดขึ้น และสิ่งหนึ่งที่สถานที่เหล่านี้พึงมีก็คือ ระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้ หรือ ระบบ fire alarm ซึ่งก็คือระบบสัญญาณแจ้งเหตุเพลิงไหม้ผ่านระบบอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ต่าง ๆ
ระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้มีอยู่ 2 ประเภทที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง คือ ระบบแจ้งเตือนเพลิงไหม้อัตโนมัติ และระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ
อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ คืออะไร
อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ เป็นอุปกรณ์ที่จะใช้แจ้งเตือนเหตุฉุกเฉินไฟไหม้ที่สามารถทำได้ด้วย “มือ” ด้วยวิธีการกด ดึง หรือการทุบ แล้วแต่การออกแบบและความเหมาะสม ซึ่งอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือนั้น มักจะมีเครื่องหมายติดไว้ให้สามารถมองเห็นได้ชัดเจน แม้ในเวลาที่คนตระหนก และทัศนียภาพในการมองเห็นจะลดลง และต้องติดตั้งอยู่ในจุดต่างๆ ทั่วทั้งอาคาร โดยเน้นที่ทางเข้าออกอาคารเป็นหลัก
อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ มีลักษณะการทำงานทั้งหมด 2 แบบ คือ
- เป็นแบบจังหวะเดียว (Single Action) ทำงานโดยการกระตุ้นเพียงครั้งเดียว
- เป็นแบบสองจังหวะ (Double Action) ทำงานโดยการกระตุ้นสองครั้ง เช่น กดสวิตช์ก่อนแล้วค่อยดึงลง ระบบจึงจะทำงาน เป็นต้น
อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือนั้น จะทำหน้าที่แจ้งให้ตู้ควบคุมทราบการเกิดเหตุ การปรับตั้งใหม่ทำได้โดยใช้กุญแจไข หรือเปลี่ยนกระจกใหม่
อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ จะมี แบบ Manual Pull Station และ Break Glass Call Point ซึ่งวิธีการใช้ก็ตรงตัว คือ แบบดึง และแบบทุบกระจกให้แตก แต่นอกเหนือจากนี้ก็ยังมีอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ อีกหลายรูปแบบ เช่น
- อุปกรณ์ตรวจจับความร้อน (Heat Detector) เมื่ออุณหภูมิความร้อนเพิ่มขึ้น
- อุปกรณ์ตรวจจับความร้อนชนิดจับอุณหภูมิคงที่ (Fixed Temperature Heat Detector)
- อุปกรณ์ตรวจจับความร้อนชนิดรวม (Combination Heat Detector)
- อุปกรณ์ตรวจจับควันชนิดไอออนไนเซชั่น (Ionization Smoke Detector)
- อุปกรณ์ตรวจจับควันชนิดโฟโต้อิเลคตริก (Photoelectric Smoke Detector)
- อุปกรณ์ที่ส่งสัญญาณแจ้งเตือนเมื่อเกิดเพลิงไหม้ (Horns)
- อุปกรณ์ที่ส่งสัญญาณแจ้งเตือนเมื่อเกิดไฟไหม้ (Motor Bell)
ทำไมจึงต้องมีอุปกรณ์แจ้งเหตุไฟไหม้
อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือจำเป็นต้องมีในทุกอาคาร เพื่อใช้สำหรับกรณีฉุกเฉิน เมื่อมีเพลิงไหม้ เพื่อให้หน่วยดับเพลิง เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง และคนในอาคารได้ทราบอย่างทันท่วงที เพื่อให้เจ้าหน้าที่เข้ามาระงับเหตุ และให้ผู้คนอพยพออกจากอาคาร ยิ่งการแจ้งเหตุเร็วมากเท่าไหร่ จะยิ่งลดความเสียหายลงได้มากเท่านั้น
ในสถานการณ์จริง อาจมีหลายคนไม่สามารถตั้งสติได้ การจะกดเบอร์โทรศัพท์เพื่อเรียกหน่วยดับเพลิง ก็อาจจะช้า กว่าจะหาเบอร์ กว่าจะกดโทร กว่าจะแจ้งตำแหน่ง แต่เพียงแค่มีอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือติดตั้งอยู่ เราก็สามารถแจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทราบได้เพียงแค่การกดอุปกรณ์นั้น
วิธีการใช้งานอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ
หลักการทำงานของอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ คือเมื่อพบเห็นเหตุเพลิงไหม้เกิดขึ้นก่อนที่ อุปกรณ์เริ่มสัญญาณแบบอัตโนมัติจะตรวจจับเหตุได้ ให้เรารีบไปกด ดึง หรือทุบ อุปกรณ์เริ่มสัญญาณด้วยมือ เพื่อให้ตัวอุปกรณ์ทำการส่งสัญญาณไปแจ้งเหตุเพลิงไหม้ที่ตู้ควบคุมระบบ แล้วตู้ควบคุมก็จะไปสั่งงานให้พวกอุปกรณ์ส่งสัญญาณเตือนต่าง ๆ ทำงานตามที่กำหนดไว้ เพื่อให้ผู้ที่อยู่ภายในอาคารสถานที่ ผู้รับผิดชอบในอาคาร และเจ้าหน้าที่ดับเพลิง ได้ทราบว่ามีเหตุเพลิงไหม้เกิดขึ้น
แต่ก็อาจเกิดปัญหาในการใช้งานได้ โดยส่วนหนึ่งคือบุคคลทั่วไปอาจยังไม่ค่อยรู้จักอุปกรณ์ และการใช้งานในระบบนี้ เช่น อุปกรณ์มือดึง เป็นอุปกรณ์ที่ดึงเมื่อต้องการแจ้งเหตุในขณะที่มีเพลิงไหม้เกิดขึ้น แต่เพราะบางครั้งมีคนไม่รู้ไปดึง ระบบก็จะแจ้งเหตุแต่ไม่มีเพลิงไหม้ จึงทำให้คนไม่ค่อยเชื่อมั่นในระบบนี้ ซึ่งบางครั้งอาจสร้างความเสียหายเพราะคนไม่หนีหรืออพยพออกจากอาการได้ทันเวลา
และเพื่อให้การใช้งานของอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือเป็นไปด้วยดี เราต้องมีวิธีบำรุงรักษาตัวอุปกรณ์ให้
อยู่ในสภาพพร้อมใช้งานให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุด เช่น
- คอยทำความสะอาด กับตรวจเช็ก และทดสอบการทำงานของตัวอุปกรณ์แจ้งเหตุด้วยมือด้วยแปรงปัดฝุ่น หรือใช้เครื่องเป่าลม
- ให้ตรวจเช็กสภาพของตัวอุปกรณ์ว่า กระจกร้าวหรือแตกหรือไม่ สวิตช์กดค้างหรือเสียหรือไม่
- ทำการทดสอบการทำงานระบบตัวอุปกรณ์แจ้งเหตุด้วยมือโดยการใช้มือ หรือใช้ของแข็งทุบที่กระจกให้แตก หรือใช้มือกดสวิตช์ที่บนตัวอุปกรณ์ลงเพื่อแจ้งเตือนไปที่ตู้ควบคุม เมื่อทุกอย่างเรียบร้อยก็ควรจะทำให้อุปกรณ์กลับคืนสภาพเดิม เช่น เปลี่ยนกระจก หรือ ใช้ประแจไขกลับสำหรับสวิตช์กด
การติดตั้งอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ
ตำแหน่งการติดตั้งอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือต้องติดตั้งอยู่ในตำแหน่งที่สามารถเห็นได้ง่ายแม้ในเวลาที่เกิดเหตุฉุกเฉิน โดยควรติดตามทางเข้าออกของอาคาร และตามบันไดหนีไฟทุกๆ ชั้น ต้องไม่มีสิ่งกีดขวางที่ทำให้ผู้ใช้งานเข้าถึงได้ยาก หลักการติดตั้ง คือต้องติดตั้งให้สูงจากพื้นประมาณ 130 – 150 เมตร และต้องติดตั้งอุปกรณ์แต่ไม่ห่างกันเกิน 60 เมตร
และเพื่อไม่ให้เพลิงไหม้ลุกลามจนไม่สามารถควบคุมได้ อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ ที่ดีนั้น ต้องมีส่วนประกอบ
- ตู้ควบคุม หรือ แผงควบคุม เป็นส่วนกลางที่สำคัญ ใช้ในการรับสัญญาณจากอุปกรณ์ต่างๆ ทั้งอุปกรณ์ตรวจจับควันและอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ จากนั้นตู้ควบคุมจะส่งสัญญาณไปที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และระบบเตือนภัยให้ทำงานต่อไป
- แหล่งจ่ายไฟ เพื่อทำให้ระบบทำงานได้ตลอดเวลา โดยมีแหล่งจ่ายไฟอยู่สองส่วน คือ แหล่งจ่ายไฟหลัก และแหล่งจ่ายไฟสำรอง
- อุปกรณ์เริ่มสัญญาณ จะคอยแจ้งเจ้าหน้าที่ว่ากำลังเกิดเหตุ มีอยู่ 2 ชนิด คือ อุปกรณ์แจ้งเหตุด้วยมือ และ อุปกรณ์เริ่มสัญญาณอัตโนมัติ
- อุปกรณ์ส่งสัญญาณ จะทำหน้าที่ส่งสัญญาณเตือนภัยให้กับผู้อาศัยในอาคารทราบเหตุอย่างทั่วถึง อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ อุปกรณ์แจ้งเหตุด้วยเสียง และ อุปกรณ์แจ้งเหตุด้วยแสง
- อุปกรณ์เสริม ในส่วนนี้เป็นอุปกรณ์ที่ติดตั้งเข้ามาเพิ่ม ทำให้ระบบป้องกันอัคคีภัยมีประสิทธิภาพมากขึ้น เช่น ระบบดับเพลิงอัตโนมัติ ที่จะปล่อยน้ำออกมาดับเพลิงขนาดเล็กได้ เป็นต้น
ระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้มีอยู่หลายระบบด้วยกัน และอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือก็จัดเป็นส่วนหนึ่งของระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้แบบ Conventional Fire System ที่เดินสายชุดเดียวกับตู้ควบคุม ที่จะแสดงสัญญาณแจ้งเตือนขึ้น เมื่ออุปกรณ์ใดถูกกระตุ้น นอกจากนี้ยังมีอีกหลายระบบ เช่น Addressable Fire Alarms, Hybrid Fire Alarms, Expanded Options
แต่การจะเลือกระบบแจ้งเหตุเพลิงไหม้แบบไหนนั้น ก็ขึ้นกับขนาดของอาคารที่ตั้ง ประเภทธุรกิจ หรือถ้าจะให้ดี ก็สามารถขอคำปรึกษากับบริษัท ซานโต ไฟร์ โปรดักท์ จำกัด ได้ทุกเรื่องที่เกี่ยวกับระบบดับเพลิงอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ คอร์สอบรมเพลิงชั้นต้น ชั้นสูง คอร์สซ้อมหนีไฟ เป็นต้น
สรุป
ระบบการทำงานของ อุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือ (Fire Alarm System) จะเริ่มที่อุปกรณ์ตรวจจับ ที่มีทั้ง ตรวจจับควันไฟ และตรวจจับความร้อน ก่อนที่จะส่งสัญญาณต่อไปยังอุปกรณ์ควบคุมการทำงานหลัก เพื่อเปิดการทำงานของสัญญาณแจ้งเตือนภัยให้ผู้ที่อยู่ในอาคารรับรู้ถึงเหตุเพลิงไหม้ และอพยพหนีไฟออกมาได้อย่างรวดเร็ว
อุปกรณ์ fire alarm ที่ทางบริษัท ซานโต ไฟร์ โปรดักท์ จำกัด มีไว้จำหน่าย เป็นผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับการดับเพลิงหลากหลาย ในราคาพิเศษ คุณภาพดี พร้อมติดตั้ง เช่น ถังดับเพลิง CO2 (เครื่องดับเพลิงก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์) คุณสมบัติคือ หลังใช้งาน สถานที่ใช้ยังดูสะอาด ไม่จำเป็นต้องทำความสะอาด ไม่ทิ้งคราบ ไม่เปรอะเปื้อน ไม่ต้องกังวลเรื่องปนเปื้อนในอาหาร เหมาะสำหรับออฟฟิศ สำนักงาน ที่ต้องการรักษาความสะอาด
หากสนใจก็สามารถเข้ามาดูรายละเอียดของผลิตภัณฑ์จำพวกอุปกรณ์แจ้งเหตุเพลิงไหม้ด้วยมือที่มีหลายรุ่น หลายแบรนด์ นำเข้าจากต่างประเทศ ได้ที่ เว็บลิงก์ : https://santofire.co.th/ หรือติดต่อสอบถามได้ที่ เบอร์โทร 02-245-9560, 02-248-3087 วันจันทร์-ศุกร์ เวลา 8.00-17.00 น.
